Novi Banovci su razvijeno naselje panonskog tipa u Vojvodini u Sremskom okrugu u opštini Stara Pazova, na desnoj obali Dunava, udaljeno 12 kilometara uzvodno od Zemuna. Prema popisu iz 2022.godine bilo je 8.796 stanovnika. Nalaze se na 44, 9˚ severne geografske širine i 20,2˚ istočne geografske dužine, u jugoistočnom delu Srema, prirodnoj celini koja obuhvata prostor između reka Save i Dunava, a najveća nadmorska visina u mestu je 92 m. Površina atara iznosi 908 ha. Naselje je izduženog oblika i izgrađeno na 173 ha, površina građevinskog areala prostire se na 292 ha, gustina naseljnosti je 3.354 st/km². Površina stambene zone integralnih naselja Novi Banovci, Banovci Dunav i Stari Banovci iznosi 387 ha.

Naselje je nastalo na uzvišenju, odnosno lesnoj zaravni koja se uzdiže strmim odsecima različite visine. Duž čitave desne obale Dunava u Sremu postoji visoka lesna zaravan koja se proteže od Novog Beograda i Zemuna do Slankamena, a njena visina opada od severa ka jugu. Lesna zaravan postepeno prelazi u lesnu terasu i predstavlja pravi rezervoar podzemne vode. Hidrološkim ispitivanjima je utvrđeno da peskovito – šljunkovito, a naročito glinoviti sediment ispod lesnih platoa obiluju izvorima čiste vode koja se filtrira kroz peskovito – glineni sloj. U neposrednoj blizini Novih Banovaca, na severozapadu, nalazi se novo urbano naselje Banovci Dunav. Glavni morfološki oblik Novih Banovaca je dolina Dunava koja se pruža njegovom istočnom granicom na dužini od 3,4 km. Od korita Dunava atar sela je odvojen visokim lesnim odsekom visine 10 m, koji se nastavlja lesnom zaravni na kome je smešteno samo naselje. Tok Dunava, mala i izdužena katastarska površina odredili su linearni pravac pružanja naselja. Pored mesta prolazi auto-put E-75 koji predstavlja glavnu vezu Novih Banovaca i Beograda, kao i vezu Novih Banovaca i Novog Sada koji je udaljen 60 km. Od 1988.godine imaju priključak na ovu važnu saobraćajnicu na samom ulazu iz pravca Batajnice. Kroz naselje prolazi put od lokalnog značaja, u pravcu sever – jug, koji povezuje Batajnicu i ostala mesta u Podunavlju dok se jedan krak tog puta odvaja za Staru Pazovu. Novi Banovci su prigradsko naselje koje je takođe trpelo velike demografske, morfološke i funkcionalne tranformacije.

Među najmanjim selima Opštine posle II svetskog rata, preraslo je u veće prigradsko naselje, treće po veličini u Opštini. Osnovu urbanog razvoja Novih Banovaca odredio je položaj u neposrednoj blizini Beograda i populaciona dinamika kao posledica njenog položaja. Fizičko – geografski uslovi nisu suštinski odredili privredno usmerenje naselja koliko njegov mikropoložaj i prostiranje. U samom naselju hronološki, morfološki, a potom i administrativno izdiferencirala su se dva dela. Banovci predstavljaju jedinstvenu teritoriju koja se prema volji meštana, administrativno i prostorno izdiferencirala na mesne zajednice Stare Banovce, Nove Banovce i Banovce Dunav. Najstarije jezgro Novih Banovaca, odakle je krenulo plansko ušoravanje zaposedanjem novog zemljišta za vreme austrijske kolonizacije krajem XVIII veka, nalazi se u južnom delu naselje iz pravca Batajnice i auto – puta. U ovom delu naselja morfološki su zastupljene porodične kuće u kojima su često smešteni komercijalni i uslužni objekti. Od objekata od javnog značaja vredni su pomena: vojnograničarska zgrada (1751), mesna zajednica, pravoslavna crkva Svetog Vasilija Ostroškog (1992), rimokatolička crkva Rođenja Blažene Djevice Marije (1766), osnovna škola, predškolska ustanova, zdravstvena ambulanta, dom kulture, fudbalski klub itd. Danas u Novim Banovcima deluje i veliki broj društava: Crkveno pjevačko društvo “Ostrog”, KUD Branko Radičević, UŽ “Mimoza”, UIR, NK“Burgena”, Udruženje penzionera, Šah-klub, Stono-teniserski klub, 70–ak proizvodnih zanatskih radnji i zelena pijaca a pazarni dan je petak. Jedno od najuspešnijih je amaterski radio klub “YU Radio Novi Banovci”. Noviji deo Novih Banovaca administrativno pripada MZ “Banovci – Dunav” nastao je urbanim širenjem prema severu, tj. prema Starim Banovcima.

U potpunosti ima urbanu fizionomiju jer je morfološki predstavljeno višespratnicama, izgrađenim sredinom sedamdesetih godina prošlog veka. U centru mesta smešteni su komercijalni i uslužni objekti, pošta i lokalna pijaca koja se održava svakodnevno. Ovoj pijaci gravitira stanovništvo i iz Starih Banovaca. Uz korito Dunava locirana je vikend zona koja je formirana pre manje od 40 godina i pruža se u neprekidnom nizu između Novih i Starih Banovaca. Delovi građevinskog rejona koji se pružaju uz obalu Dunava, GUP-om su namenjeni za uređenje kupališta i objektima sporta i rekreacije, ugostiteljstva i drugim pratećim sadržajima. Osnovu naselja čine dve ulice meridijanskog pravca. Placevi imaju planski uređene ulice, gasovod, ifrastrukturu i ostale urbanističke parametre. Privreda Novih Banovaca okrenuta je privatnoj zanatskoj proizvodnji i uslužnim delatnostima.
Literatura:
Dr Slobodan Ćurčić, Opština Stara Pazova, geografska monografija, Novi Sad, 1984.
Dr Slobodan Ćurčić, Naselja Srema, geografske karakteristike, Novi Sad, 2001.
Pod rukovodstvom Prof. dr Srboljuba Stamenkovića, Geografska enciklopedija naselja Srbije IV, S-Š, Beograd, 2002.
Milka Mijajlović, Novi Banovci kroz istoriju, Nova Pazova, 2003.
Dragana Matijević, Prostorno-funkcionalna povezanost naselja opštine Stara Pazova sa urbanism sistemom Beograda, Geografski institut “Jovan Cvijić”, SANU, Beograd, 2009.
Sa sajta: Republičkog zavoda za statistiku – Uporedni pregled stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 i 2011.god. http://popis2011.stat.rs/?page_id=2162

Galerija fotografija: