Stari Banovci su ratarsko naselje panonskog tipa u Vojvodini u Sremskom okrugu u opštini Stara Pazova na desnoj obali Dunava na (92 m) gde je odsek Sremske lesne zaravni prema reci sinklinalno snižen i presečen dolinom Budovara. Prema popisu iz 2022.godine bilo je 5.901 stanovnika. Pored mesta prolazi auto-put E-75 koji je udaljen od mesta 4 km i predstavlja glavnu vezu Banovaca i Beograda, kao i vezu Banovaca i Novog Sada koji je udaljen 60 km, 6 km istočno od Stare Pazove.
Markantne fizičke oblike reljefa predstavlja tok Dunava, dokle se pruža naselje prema istoku a najveća nadmorska visina je 85 m. Kroz atar i naselje protiče i fruškogorska reka Budovar. Ova ravničarska reka kroz atar sela izrazito meandrira, a ušće joj je na samom izlazu iz centra sela. Od mikrooblika reljefa ima lesnih vrtača i retkih surduka. Stari Banovci su izgrađeni na lesnoj zaravni, predstavljenom sinklinalnim udubljenjem koja prema severu i jugu postepeno prelazi u antiklinalu. Visina lesnog odseka prema Dunavu u pravcu severa je 30 m a prema jugu 10 m. Tok Dunava odredio je linearno pružanje naselja u kome se ušoravanje najpre odvijalo glavnom ulicom. Savremenim fizionomskim širenjem Stari Banovci su spojeni sa Novim Banovcima. Od značajanih javnih objekata vredni su pomena: pravoslavni hram Svetog Oca Nikolaja (1777), osnovna škola, MK, MZ, područna zdravstvena ambulanta, fudbalski stadion itd.
Naselje nema lokalnu pijacu ali se meštani snabdevaju na najbližoj pijaci u naselju Banovci– Dunav. Veličina atara i plodno zemljište omogućava meštanima bavljenje ratarskom proizvodnjom. Arhitektura je uglavnom ukomponovana stara sa savremenim porodičnim kućama. Površina atara iznosi 3.157 ha. Stari Banovci zauzimaju građevinski areal površine 670 ha a gustina naseljenosti je 863 st/km². Vodeći poljoprivredni proizvodi su kukuruz, pšenica, šećerna repa, suncokret i povrće. Blizina Beograda uslovila je dinamičnu izgradnju naselja, koja se ogleda naročito kroz izgradnju vikendica.
U početku je to bila vikend-zona Beograda, da bi kasnije vikendice bile pretvorene u kontinuirano nastanjene stambene objekte. Obala Dunava, koja je deo urbanog jezgra naselja prema detaljnom urbanističkom planu priobalja, namenjena je za izgradnju centralnog opštinskog kupališta, reaktiviranje nekadašnjeg pristaništa i izgradnju marine i sadržaja sporta i rekreacije.
Literatura:
Dr Slobodan Ćurčić, Opština Stara Pazova, geografska monografija, Novi Sad, 1984.
Dr Slobodan Ćurčić, Naselja Srema, geografske karakteristike, Novi Sad, 2001.
Pod rukov. Prof. dr Srboljuba Stamenkovića, Geografska enciklopedija naselja Srbije IV, S-Š, Beograd, 2002.
Dragana Matijević, Prostorno-funkcionalna povezanost naselja opštine Stara Pazova sa urbanism sistemom Beograda, Geografski institut “Jovan Cvijić”, SANU, Beograd, 2009.
Sa sajta: Republičkog zavoda za statistiku – Uporedni pregled stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 i 2011.god. http://popis2011.stat.rs/?page_id=2162
Galerija fotografija:
