Kapela na Vodice posvećena Sv. Iliji — Stara Pazova

Kapela vodica posvećena Sv. Iliji — Stara Pazova
Kapela vodica posvećena Sv. Iliji — Stara Pazova

Ispred ulaza u portu pravoslavne crkve u ulici Vuka Karadžića nalazi se kapela posvećena Svetom Iliji. Na bunar, koji se nalazio do Drugog svetskog rata ispred kapele sa njene istočne strane, dolazili su ljudi od davnina. Kada je pored bunara napravljena prva bogomolja nema podataka, ali već krajem XVIII ili početkom XIX veka postoji kapela od dasaka, pokrivena šindrom. Sadašnja kapela sagrađena je oko 1850. godine trudom nekog čobanina Ilije Križana. Po legendi on je bio bolestan i u snu mu se javio Sveti Ilija. Rekao mu je da se umije vodom sa vodice. Kada je prezdravio, čobanin, koji nije imao porodice, reši se na zidanje kapele u znak zahvalnosti svetitelju za spasenje. Posvetio je Svetom Iliji sa rečima “Ja Ilija on Ilija”.

Razglednica iz 1910.godine, Kapela Svetog Ilije u Staroj Pazovi
Razglednica iz 1910.godine, Kapela Svetog Ilije u Staroj Pazovi

Kapela je obnovljena 1891.godine i novom ogradom ograđena. Te godine je pravljen i kameniti put i tada je smetala, ali crkvene vlasti nisu dozvolile njeno rušenje. Sa strane druma je belim kamenom oivičena i ciglom patosana. U unutrašnjosti kapele je po sredini izidano uzvišenje “časna trpeza” na kome se, u to vreme, na lepom zastiraču nalazila ikona Svetog Ilije. Iznad ikone o pojedinačnim praznicima gorelo je kandilo. Ljudi su početkom XX veka “ vodici kod Svetog Ilije” najviše dolazili o crkvenoj slavi, a u manjem broju preko godine, čim proleće grane.

Na razglednici Stare Pazove iz 1910.godine pored srpske pravoslavne crkve vidi se mala kapela ograđena tarabom, pokrivena šindrom. U apsidi kapele je mali četvrtasti prozor. Između kapele i crkve nalazio se bunar sa drvenom kućicom. Voda se vadila na točak.

Kapela Svetog Ilije u Staroj Pazovi (osnova i izgled)
Kapela Svetog Ilije u Staroj Pazovi (osnova i izgled)

Kapela je mala jednobrodna građevina sa polukružnom apsidom postavljena u pravcu istok -zapad. Na ulazu se nalazi mali trem sa dva zidana stuba, sa strane polukružno zasveden. Iznad ulaza nalazi se mala kartuša na kojoj je nekada bila upisana godina gradnje i zidna slika sa motivom Svetog Ilije. Trem od zabata odvaja slivak (ukoso postavljena nastrešnica). Na vrhu zabata je krst od kovanog gvožđa. Ulazna vrata su stara, izgrađena od ukoso postavljenih hrastovih daščica. Naspram njih nalazi se u apsidi mali prozor. U unutrašnjosti kapele se i danas nalazi uzvišenje gde stoje bogoslužbeni predmeti, a sa južne strane unutrašnjeg zida je niša u kojoj je veliki krst a iznad nje je ikona Svetog Ilije i kandilo. Sazidana je od cigle, pokrivena biber crepom. Kapela je ograđena metalnom ogradom. Danas više ne postoji bunar. Kako je kapela mala, u njoj se retko držalo bogosluženje. Pred kapelom se o Bogojavljenju nekada svečano obavljalo vodoosvećenje.

Odlukom Vlade Republike Srbije 05 broj 633-609/98-32 od 20. februara 1998. godine Vodica Svetog Ilije u Staroj Pazovi je utvrđena za spomenik kulture.
Literatura:
Simeon Aranicki “Pravoslavna parohija u Staroj Pazovi krajem godine 1911.”, Sremski Karlovci, 1912.
Mirjana Đekić, Vodice u Vojvodini, Pokrajinski zavoda za zaštitu spomenika kulture Vojvodine,2001.
Srđan Ercegan, Spomenica vladičanstva sremskog, Sremski Karlovci, 2014.
Dokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture, Sremska Mitrovica

Povezani tekstovi