U drugoj polovini XVI veka Golubinci se pominju kao naselje pod zemljom od kojeg se vide samo dimnjaci. Vizitaciona komisija Karlovačke mitropolije u svom izveštaju od 1733. godine pominje malu crkvu od pletera sa krovnim pokrivačem od trske i trpezom od kamena. Do danas je sačuvan crkveni “antimonos” sa beleškom da ga je 22. avgusta 1731. godine posvetio beogradski arhiepiskop Vikentije i poslao na poklon novosagrađenoj crkvi. Ikonostas se sastojao od 1 velike i 10 malih ikona. Malu crkvu od pletera zamenila je drvena crkva 1751. godine, koju je 23. aprila 1752. godine osvetio episkop Partenije. Drvena crkva u Golubincima postojala je sve do početka devete decenije XVIII veka. Crkva je verovatno obnavljana tokom sedme decenije istog veka, jer austrijske vlasti u vremenu od 1760. do 1770. godine nisu dozvoljavale Srbima gradnju crkava, a često su obustavljale i završretak već započetih građevina.
Današnja crkva Vavedenja Presvete Bogorodice u ulici Šimanovačka br. 1 u Golubincima sagrađena je između 1784. i 1788. godine od tvrdog materijala u baroknom stilu. Zapisano je da zasluge za izgradnju ove crkve, pored meštana, imaju arhiepiskop karlovački Mojsej Putnik, grof Nikolaj Orlović i sveštenik Mihal Miličević. Crkva je jednobrodna građevina sa polukružnom oltarskom apsidom na istočnoj strani i prizidanim zvonikom uz zadnju fasadu. Pokrivena je dvoslivnim krovom od biber crepa. Glavni ulaz je ispod zvonika. Ulazi se u pripratu, sa leve strane u uglu nalaze se spiralne stepnice od kovanog gvožđa, koje vode na gornji deo – hor i zvonaru. Ovakva vrsta stepenica potiče iz XIX veka. Horski deo ima jednostavnu izvedenu mesinganu ogradu. Sa zapadne strane su vrata koja vode u zvonik i tavan tornja. Iz priprate se silazi uz jedan stepenik u centralni deo crkve – naos, u tom delu crkve nalazi se sa južne strane vrata ulaz u crkvu.
Severni ulaz, u crkvu je zazidan. Prostor u debljini zida koristi se kao niša za paljenje sveća. Ispred oltara pod crkve uzdiže se za jedan stepenik. Sa desne strane nalazi se arhijerejski presto, a sa severa i južno su pevničke apside. Fasade su skromno dekorisane. Horizontalno su rasčlanjene niskim soklom, frizom bez dekoracija i profilisanim potkrovnim vencem. Vertikalno su fasade dekorisane pilastrima koji se završavaju profilisanim kapitelima ispod friza. Između pilastera postavljeni su lučno završeni prozori sa profilisanim okvirima. Iznad bočnih prozora su plastične arhivolte koje se trapezasto lome, a iznad srednjeg prozora je trouglasto završena arhivolta. Ispod prozora su profilisani banci na koje se nastavljaju lambrekeni (motiv viseće tkanine sa kićankama). Na severnoj i južnoj fasadi ispod srednjeg prozora su lučno završeni portali sa profilisanim okvirima i drvenim dvokrilnim vratima. Iznad portala je plastična trapezasto lomljena arhivolta.
Dvospratni zvonik prizidan je uz zapadnu fasadu. U prizemnom delu zvonika sa svake strane nalaze se lučno završeni otvori. Na ivicama zvonika su pilastri koji se završavaju profilisanim kapitelima. Iznad otvora sa svake strane je po jedan lučno završeni prozor sa profilisanim okvirima. Ispod prozora su profilisani banci. Prizemni deo zvonika završava se profilisanim vencima. U prvom spratu zvonika sa tri strane nalazi se po jedan okulus. Pilastre na ivicama zvonika presecaju profilisani venci koji dele prvi sprat od drugog. U drugom spratu zvonika sa svake strane je po jedan lučno završen prozor. Iznad prozora su trouglaste arhivolte. Drugi sprat zvonika završava se profilisanim vencima koji prate okrugline cifranika. Iznad zidanog dela zvonika nalazi se barokna metalna kapa koja se sastoji od proširenog postamenta iz kojeg izlazi lanterna sa otvorenim kupastim završetkom, jabukom i krstom.
Konfrontacijom popisa u knjizi inventara iz 1791. godine i starih delova ikonostasa koji su ukomponovani u novu drvenu konstrukciju zajedno sa novim, vidimo da su uglavnom sačuvane sve ikone iz druge polovine XVIII veka. Stare delove ikonostasa slikao je vojvođanski slikar Dimitrije Bačević (1746-1749), žitelj karlovački, krajem sedme ili na samom početku osme decenije XVIII veka. Kompozicije na ikonostasu golubinačke crkve su pojednostavljene i svedene na najneophodnije ličnosti, a što je svakako bilo uslovljeno malim formatom ikona koje su morale biti prilagođene dimenzijama ikonostasa. Najbolje su sačuvane i bez novijih premaza, četiri prestone ikone, Sv. Nikole, Bogorodice sa Hristom detetom, Hristos i Sv. Jovan. Ikonostas golubinačke crkve je u duhu ruskoukrajinskog crkvenog baroka.
Kvalitet ikona iz golubinačke crkve, sa kojima Bačević dostiže najveći domet, svrstava ove delove ikonostasa u najbolja umetnička ostvarenja sa kraja sedme decenije XVIII veka. Danas nedostaju male dveri sa predstavom Sv. Geogrija i Sv. Dimitrija, ikona Hrista koja je pripadala nizu stojećih figura apostola i dva medaljona sa stojećim figurama proroka. Sem prestonih ikona, Sv. Nikole, Bogorodice sa Hristom, Hrista i Sv. Jovana, koje su postavljene na svoja uobičajena mesta u prvoj zoni ikonostasa, ostali delovi pomereni su u gornje zone iznad scena velikih praznika. Između velikih praznika ubačena je iz druge polovine XVIII veka, ikona sa predstavom Sv.Trojice. Pomeranjem starih delova uobičajeni raspored ikona na oltarskoj pregradi unekoliko je izmenjen. Iznad pojasa sa prazničnim ikonama postavljeni su u dva reda medaljoni sa stojećim figurama apostola i proroka iz druge polovine XVIII veka.
Medaljoni iz grupe sa Raspeća, sa Bogorodicom i Sv. Jovanom Bogoslovom, postavljeni su na levo i desno na krajevima ikonostasa uz medaljone sa stojećim figurama proroka. U sredini između medaljona sa apostolima i prorocima dva reda zauzima hramovna ikona Vavedenja Bogorodice. Iznad ove ikone je ovalni medaljon sa ležećom figurom Hrista na odru, a levo i desno su okrugli medaljoni sa anđeoskim glavicama. Sredinu lunete zauzima krst sa slikanim Raspećem, flankiran krilima carskih dveri iz XVIII veka, od kojih su levo i desno postavljeni medaljoni sa scenama Hristovog stradanja. U ovom delu ikonostasa nekoliko malih okruglih medaljona sa predstavom anđela koji drže putir i fragmenti rezbarije sa starog ikonostasa popunjavaju praznine među ornamentalnom dekoracijom.
Ornamentalna dekoracija starih dveri, okviri medaljona sa stojećim figurama apostola i proroka, okrugli medaljoni sa scenama Hristovih stradanja i okviri Raspeća imaju baroknorokajnu rezbariju karakterističnu za kraj sedme decenije XVIII veka. Rezbarija je grundirana i poslaćena. Izvedena je tehnikom proboja. Dekorativni sistem sastoji se od C voluta, jednostavnih ili kombinovanih sa motivom rokaja, godroniranih i perforiranih listova. Rezbarija je rad nepoznatog umetnika druge polovine XVIII veka.
Opština u Golubincima posle izgradnje nove crkve verovatno nije imala dovoljno sredstava da odmah dekoriše i njenu unutrašnjost stoga je uz trpezu prenet i ikonostas iz prethodne crkve. Stari ikonostas nije odgovarao novim i većim dimenzijama nove crkve i verovatno je bio kombinovan sa nekim još starijim ikonama. Između 1815. i 1820. godine ikonostas golubinačke crkve dobio je današnji izgled. Tada je načinjena nova drvena konstrukcija i rezbarija prve dve zone ikonostasa. Klasicističku ornamentalnu dekoraciju u ovim zonama rezao je Marko Vujatović (poznati karlovački umetnik) 1815.godine, a Stefan Subotić je od 1817 – 1820.godine (rođen 1766. godine u Martincima a umetničku akademiju završio je u Beču kao stipendista mitropolita Stefana Stratimirovića) obnovio stare delove ikonostasa, dopunio novim ikonama, naslikao pevnice i episkopski presto. Vujatovićevom radu pripadaju stupci i stubovi koji flankiraju prestone ikone i dveri, okviri oko ikona u soklu, dveri, okviri ikona iznad dveri, frontoni iznad prestonih ikona i iznad ikona sa scenama velikih praznika, kao i pilastri koji razdvajaju ikone.
Dekorativni repertoar Marka Vujatovića sastoji se od razlistalih grančica, rascvetalih akantovih listova, zatim nizova alkica i dentikula. Subotićevi radovi na ikonostasu su sledeći: Parabola o sejaču, Žrtva Avramova, Hristos i Samarjanka, i Usekovanje glave Sv. Jovana (ikone u soklu), Blagovesti (carske dveri), Sv. Arhiđakon Stefan (severne dveri) i Sv. Arhanđel Mihajlo (južne), Tajna večera i stojeće figure Sv. Dimitrija i Sv. Georgija (iznad dveri); scene velikih praznika: Rođenje Bogorodice, Vaskrsenje, Preobraženje, Rođenje Hristovo, Krštenje i Smrt Bogorodice, kao i hramovna ikona Vavedenja Bogorodice. U pevnicama je takođe rad Stefana Subotića. U levoj pevnici su: Sv. Simeon, Car David sa harfom i Sv. Angelina. Severno uz ikonostas su stojeće figure kneza Lazara i Sv. Paraskeve. U desnoj pevnici su: Stefan Štiljanović, Dobri pastir i car Uroš. Južno uz ikonostas su Car Konstantin i carica Jelena. Na vladičanskom prestolu je Sv. Jovan Zlatoust. Radovi Stefana Subotića u golubinačkoj crkvi su stilski i koloritno neujednačeni i na pojedinim ikonama se oseća vezanost za barokno slikarstvo.
Slikarski radovi u drugoj polovini XIX veka su obnavljani. Godine 1855. Subotićeve slike premazao je Petar Čortanović a slikao je i ostale delove u unutrašnjosti crkve. Njegovi radovi su verovatno stojeće figure Sv. Vasilija Velikog i Sv. Jovana Zlatoustog (u oltaru) i Raspeće ( u niši proskomidije), stojeće figure Sv. Save srpskog i kneza Lazara ( na drugom svodu) i cara Uroša i Stefan Dečanskog ( na trećem svodu).
Ikonostas su obnavljali krajem XIX veka Đorđe Rakić iz Neština i Dušan Aleksić iz Arada. Sat na crkvenom tornju ugrađen je 1858.godine. Godine 1876. Fr. Derniković drvorezac i zlatar iz Štajerske obnovio je pozlatu na prestonim ikonama.Među ikonama treba izdvojiti: Raspeće Hristovo, Obraz Bogomatere i Obraz Jovana Bogoslova.
U inventariju iz 1802. godine je zabeleženo da su Golubinci imali četiri zvona. Prva zvona su ugovorena su 1803. godine sa zvonolivcem Jovanom Fogarašijem iz Karlovaca međutim Golubinčani nisu bili zadovoljni zvukom velikog zvona. Zvonolivac je tvrdio da je zvono dobrog kvaliteta ali da ne daje dobar zvuk samo zato što nije u skladu sa ostalim zvonima, znatno manjim od njega i da fali srednje zvonom sa kojim bi se postigla harmonija. Dogovor ipak nije postignut, a nezadovoljni haromonijom postojećih zvona, Golubinčani rešavaju 1868. godine da veliko zvono preliju i dodaju još četiri cente. Zvono je liveno u Vršcu. Pred Prvi svetski rat raspored zvona je sledeći: veliko deset centi, srednje tri centi, malo od dve i malo od cente. Zvona su za vreme Prvog svetskog rata početkom 1916. godine skinuta sa crkve i upotrebljena u vojne svrhe.
Danas se na crkvenom tornju nalaze tri zvona livena u Strojnoj tovarni in livarni, Ljubljana. Na malom zvonu izliven je lik kralja Aleksandra, godina livenja 1923. i broj 808. Na srednjem zvonu izliven je lik Sv. Nikole, godina livenja 1923. i broj 807. Na velikom zvonu izliven je motiv Vavedenja Presvete Bogorodice, godina livenja 1924. i broj 1095. Dimenzije malog zvona su: širina 85 cm i visina 66 cm. Srednje zvono široko je 111 cm a visoko 90 cm. Veliko zvono je široko 134 cm a visoko 99 cm. Nove zvona osvećena su 1924. godine.
Iznad zapadnog ulaza u crkvu u niši nalazi se mozaik hramovne ikone sa predstavom Vavedenja, postavljen 2005. godine, a delo je slikara Zorana Miloševića.
Rešenjem Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica br. 187 od 18.10.1968. godine crkva Vavedenja Presvete Bogorodice u Golubincima proglašena je za spomenik kulture. Odlukom Izvršnog veća Skupštine Autonomne Pokrajine Vojvodine XII Broj: 633-7/91 od 12. decembra 1991. godine crkva je utvrđena za nepokretno kulturno dobro od velikog značaja ( Službeni list APV “ 28/91).
Literatura:
Mirjana Lesek, Umetnička baština u Sremu II, Zavod za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica, Sremska Mitrovica, 2004.
Ratko Racković, Pomeni i trajanja, Zavod za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica, Sremska Mitrovica, 2006.
Đorđe Momčilović, Zlatne niti zajedništva (Hronika Golubinaca), Novi Sad, 1983.
Dokumentacija Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica